Normaal gesproken slaap ik ’s nachts wel hoor, maar sterren fotograferen staat al een tijdje op mijn lijst. Hiermee bedoel ik niet onze feestelijke toppers René Froger, Jeroen van der Boom of Gerard Joling, maar de heldere lichtjes van onze sterrenhemel.
Toen ik las dat de aarde weer door de jaarlijkse stofwolk van de Perseïden zou bewegen heb ik de nodige voorbereidingen getroffen en geprobeerd voor het eerst foto’s te maken van dit bijzonder fenomeen … maar als een verzopen kat kwam ik terug. Het was mij niet gegund in de nacht waarin het hoogtepunt van de meteorenzwerm was voorspeld. Bewolking, onweer en regen zijn namelijk geen gunstige omstandigheden om de vallende sterren te fotograferen.
De dagen hierna heb ik de voorspellingen voor ‘s nachts in de gaten gehouden (buienradar, wolkenradar, knmi, noem het maar op), maar het stond voor mij niet in de sterren geschreven dat 2013 het jaar was om de Perseïdenzwerm te fotograferen.
Ik ga natuurlijk niet gelijk bij de pakken neerzitten en me laten ontmoedigen; volgend jaar weer een kans en ondertussen heb ik de gelegenheid gepakt om een sterrenspoor te fotograferen!
Ik heb de maanstanden in de gaten gehouden, want bij een nieuwe maan is er namelijk geen maanlicht dat het zicht op de sterren zou kunnen verstoren. De nacht van 5/6 september was het zover en de weersomstandigheden waren ook nog eens gunstig: droog, onbewolkt en helder. Het was zelfs 22 graden Celsius! Samen met een dosis cafeïne zijn dit de ingrediënten voor een feestelijke fotografienacht. Na een locatie uitgekozen te hebben waar ik weinig lichtvervuiling van een stad verwachtte, heb ik de apparatuur opgesteld met uitzicht over het water en nog een leuk bankje als onderwerp op de voorgrond. Handmatig op oneindig scherp gesteld, het ’gordijntje’ van de zoeker dicht, het schermpje uit en een draadontspanner gebruikt.
Let op. De aarde draait. De sterren staan stil. De draai-as van de aarde staat ongeveer op Polaris gericht, waardoor het lijkt alsof alle sterren om de poolster draaien. Daarom kunnen we een sterrenspoor fotograferen, de ‘startrail’. Er zijn twee methodes voor deze vorm van fotografie. Je kan kiezen voor een lange sluitertijd van bijvoorbeeld een uur, maar je kan ook kiezen om meerdere foto’s te maken en deze over elkaar stapelen (softwarematig ‘stacken’). Na wat instellingen getest te hebben op locatie, heb ik gekozen voor de laatste methode met 15 seconden als sluitertijd omdat een langere sluitertijd het omgevingslicht het zicht op de sterren zoveel zou verstoren dat het een onacceptabele overbelichte sterrenfoto zou worden (donker of niet, het is en blijft de Randstad …). Hierdoor heb ik gelijk de mogelijkheid om bepaalde foto’s (van bijvoorbeeld een vliegtuigspoor of bij het gebruik van een zaklamp) niet te verwerken in het samengesteld beeld.
Ik heb een zo groot mogelijk diafragma (klein f-getal) en een redelijk hoge lichtgevoeligheid (ISO waarde) ingesteld om zoveel mogelijk licht van de sterren op de sensor te registreren bij een 15 seconden opname. Omdat ik meerdere camera’s bezit (eehhmm … ik blijf erbij dat het een gezonde verslaving is …) en ik een extra groothoeklens mocht lenen van een vriend (nogmaals bedankt Patrick!), heb ik drie camera’s kunnen opstellen om maximaal gebruik te maken van de nacht.
Hieronder mijn instellingen voor de geïnteresseerden:
Canon 1DIII + Canon 17-40: 15 sec, f/4, ISO 3200 @ 17 mm.
Canon 40D + Tokina 11-16: 15 sec, f/2.8, ISO 1600 @ 11 mm.
Canon 350D + Canon 18-135: 15 sec, f/4, ISO 1600 @ 18 mm.
Uiteindelijk kwam ik thuis met honderden foto’s om na een heleboel uurtjes achter de computer een paar samengestelde beelden te maken. Het kost wat moeite, maar dan heb je ook wat 🙂
Onderstaande foto is een samengesteld beeld van 2 uur (ongeveer 400 foto’s), waarbij ik de voorgrond ook nog een paar tellen heb verlicht met een zaklamp:
De opstelling van de camera heb ik ook met sterrenspoor gefotografeerd en samengesteld tot een beeld van 1 uur (ongeveer 200 foto’s):
Onderstaande foto is nog een samengesteld beeld van 1 uur (ongeveer 200 foto’s):
De opstelling van de twee camera’s heb ik ook nog eens vastgelegd met een sterrenspoor als achtergrond. Ongelofelijk wat een lichtvervuiling van de kassen af komt. Nog meer naar links en er waren geen sterren meer te zien …
Het ziet er wel wat apart uit om de samengestelde beelden van deze vorm van fotografie te zien, maar ik vond het een hele mooie ervaring om ‘s nachts voor het eerst de heldere lichtjes van de sterrenhemel vast te leggen in de vorm van een sterrenspoor en gezien de resultaten ben ik zeker tevreden. Het kost wel wat uitzoekwerk en uiteindelijk ook een boel verwerkingstijd achter de pc, maar geduld wordt beloond 🙂
Het duurde ff voordat de cafeïne was uitgewerkt, maar de volgende dag heb ik heerlijk kunnen slapen.
Welterusten 😉
Carl Noya 